پاسخ روشن است؛ آنقدر روشن که برق آن بی­تردید چشم وجدان­های آگاه و حتّی نیمه­آگاه را هم آزار خواهد داد! راست آن است که وضعیت کشور از منظر شاخص­های پایداری زیست­محیطی نه­تنها مطلوب نیست، بلکه از روندی قهقرایی نیز برخوردار بوده و از شیبی منفی تبعیت می­کند؛ به نحوی که بر پایة مطالعات مشترکی که در سال 2002 توسط دانشگاه کلمبیا و مؤسسة علمی پژوهشی مرسر لندن بر روی 142 کشور جهان به انجام رسیده، وضعیت ایران بسیار بحرانی به نظر می­رسد؛ مطابق پژوهش­های مزبور، با توجّه به شاخص­های پایداری محیط­زیست[1] (ESI)، ایران با کسب نمرة 5/44 در رتبة یکصد و چهارم، یعنی پایین­تر از کشورهایی نظیر سودان، چاد، بنگلادش، آنگولا و قرقیزستان و در کنار بورکینافاسو ارزیابی شده است[2] (دبیرسپهری، 1382). بر پایة ارزیابی دیگری که از منظر تغییرات «ظرفیت نگهداری یا پذیرش هر هکتار زمین[3]» در منطقة خاورمیانه به انجام رسیده است، ظرفیت نگهداری هر هکتار زمین از 45/0 نفر در سال 1975 به 27/0 نفر در سال 1995 کاهش یافته و در منطقة عربی، این نماگر از 18/0 به 13/0 نفر کاهش یافته است (Hoven، 2002). بنابراین، چنانچه نتایج پژوهش اخیر را به کشور خویش هم تعمیم دهیم، درمی­یابیم که در سال 1975، ظرفیت پذیرش سرزمین ایران 35/73 میلیون نفر بوده که در سال 1995 به 01/44 میلیون نفر کاهش یافته است. به سخنی دیگر، وقتی در ابتدای مقطع 20 سالة مورد مطالعه، جمعیت کشور کمتر از نیمی از ظرفیت پذیرش سرزمین را اشغال کرده بود، نابخردی­های مردمان چنان بود که 40 درصد از توان بالقوة پذیرش کاسته شد؛ درنتیجه آشکار است اینک که جمعیت کشور به حدود 2 برابر ظرفیت نگهداری سرزمین رسیده است، چه بلایی و با چه روند شتابناکی بر اندوخته­های زیست­بوم نازل شود[4].